Cenevre’de Suriye’nin kaderini Rusya-ABD mi çizecek?

Suriye muhalefetinin tasfiyesi ve Esed rejiminin yeniden canlandırılması için dizayn edilen Cenevre toplantısının tarihi yaklaşıyor. Toplantıya doÄŸrudan veya dolaylı olarak taraf olan herkes farklı öz gündemlerle Cenevre toplantısını anlamaya ve kullanmaya çalışıyor. Rusya-Ä°ran-Esed ittifakı askeri olarak bir türlü bitiremedikleri muhalefeti, müzakere masasında tamamen ortadan kaldırmak için yoÄŸun mesai yapıyor. ABD, Rusya’nın müzakerecisi gibi hareket edip Suriye muhalefetinin Rusya’nın ÅŸartlarıyla masaya oturması için DışiÅŸleri Bakanı’ndan Özel Temsilcisi’ne kadar en üst düzeyde uÄŸraÅŸ veriyor. Suudi Arabistan Riyad toplantısında oluÅŸan müzakere heyetinin Cenevre’de muhatap alınması için vakit harcıyor. Türkiye, Rusya’nın muhalif diye muhalif heyetine sokmaya çalıştığı PYD’nin Cenevre’ye davet edilmemesi üzerine vurgu yapıyor. Tabii bu arada Rusya-Ä°ran-Esed ittifakı sivil Suriyelilerin üzerine ölüm yaÄŸdırmaya devam ediyor. Yani Cenevre’ye kadar öldürdüğü her Suriyelinin müzakere masasında ellerini güçlendireceÄŸini düşünüyor.

Aslında ÅŸimdiden Cenevre toplantısı kuÅŸa dönmüş vaziyette. Yukarıda resmettiÄŸim tablo Cenevre’de müzakere deÄŸil icbar yapılacağını ve sonucunda barış deÄŸil daha da rafine edilmiÅŸ bir iç savaÅŸ ortaya çıkacağını göstermeye yeter. Toplantının Cenevre’de yapılmasına hürmeten daha önce bu ÅŸehirde iki kere yapılmış toplantılar sonucunda alınan kararların da gerisine gidilmeseydi bari. Fakat çözümü, muhalefetin çözülmesinde bulan ABD-Rusya ikilisi diÄŸer aktörleri devre dışı bırakıp Esed rejimini yeniden canlandırma merkez planı üzerinden Suriye’yi Cenevre’de ÅŸekillendirmeyi ümit ediyor. 
ABD Yönetimi olabildiÄŸince açık bir dille muhalefete “Cenevre’de masa sizin yüzünüzden devrilirse muhalefete zırnık yardımın ulaÅŸmasına müsaade etmem” diyerek muhalefeti sadece masaya oturmaya deÄŸil, “Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi” Steffan De Mistura’nın Moskova’da hazırladığı muhalefeti tasfiye planını kabul etmeye de icbar ediyor. ABD başından beri yürüttüğü bu pozisyonunu ilk defa bu kadar net ve lafı dolandırmadan ifade ediyor. Rusya diÄŸer aktörleri aradan çıkararak eski günlerdeki gibi ABD ile birlikte süper güç olarak baÅŸka ülkelerin kaderlerini belirleme zevkini yaÅŸarken; ABD ise eski günlerdekinin aksine Rusya’nın kuyruÄŸuna düşüp, Obama’nın deyimiyle Kongo kadar deÄŸeri olan Suriye’nin bir Rus proksisine dönüşmesini Cenevre’de karara baÄŸlama arzusunda. 
Daha önceden Cenevre’de alınmış “geçiÅŸ hükümeti” ifadesi bir Rus müdahalesiyle “milli birlik hükümeti” ifadesine dönüştürülmüş durumda. Kral kadar yetkiyle donatılmış “Devlet BaÅŸkanı” BeÅŸÅŸar’ın altında çalışacak Ä°ran-Rus-ABD etkisinin fazlasıyla hissedildiÄŸi bir paravan yapıya “milli birlik hükümeti” ismini verecekler. Bu sistemle baÅŸbakan veya hükümeti devlet baÅŸkanının gayrine herhangi bir hareket imkânı olsaydı BaÅŸbakan Riyad Hicab Åžam’dan kaçıp muhalif saflara katılmazdı. BaÅŸta BeÅŸÅŸar’ın ve Baas devlet yapısının durduÄŸu hiçbir düzlem Suriye’de halk temelli yeni bir sistem üretemez. 
Türkiye’nin PKK/PYD’nin Cenevre’ye katılması konusundaki pozisyonu anlaşılır cinsten. PYD eÄŸer katılacaksa oturacağı taraf Esed rejiminin tarafı olmalıdır. Yalnız tüm dikkatlerin PYD’ye yoÄŸunlaÅŸmaması gerekir. Çünkü Cenevre’de daha geniÅŸ kapsamlı bir dizayn söz konusu. PYD taÅŸeronunun Türkiye’yi meÅŸgul etmesi, Cenevre’deki diÄŸer hayati meselelerde Türkiye’nin yeterince aktif olmamasına sebep olursa iÅŸte o zaman PYD üstüne düşen vazifeyi yerine getirmiÅŸ olur. Türkiye’nin istediÄŸi oldu, PYD Cenevre’ye davet edilmedi (Lozan’da paralel toplantıya katılacak gibi). Åžimdi sıra Suriye’nin kaderini ABD-Rusya’nın deÄŸil Suriye halkının belirlemesi konusunda çaba göstermekte. Kabul etmeliyiz ki bu hiç de kolay olmayacak…